Samen gezond Slim opleiden voor de zorg van morgen

”Smart Health is een lerend netwerk dat vooropgaat in de vernieuwing van zorg, welzijn en onderwijs,” vertelt Jonathan van Deutekom, projectleider van Smart Health. “Onze samenwerking met Siza is ontstaan uit behoefte van het werkveld. Er werd gezegd: ‘Onze mensen moeten anders gaan werken’. Logisch, want de technologische innovaties zijn er, maar hoe pas je ze toe en hoe maak je ze werkend?” Het succesvol ontwikkelen van de nieuwe opleiding vloeide voort uit een nauwe samenwerking tussen hogeschool en praktijk. “Het onderwijs stapt de zorg in en de zorg stapt het onderwijs in. Siza brengt in, de HAN brengt in. Echte co-creatie.”

Best of both worlds

De vier modules zijn in 2017 en 2018 eerst aangeboden in de vorm van bij- en nascholing voor medewerkers van Siza en worden nu (deels) geïntegreerd in de geflexibiliseerde Associate degree Social Work. Jonathan: “De opleiding is gestart als incompany training binnen de Health Deal vanuit Academy Het Dorp. Maar vanaf begin af aan hebben we toegewerkt naar een opleiding die geïntegreerd kan worden in het regulier deeltijdonderwijs. We wilden het inbrengen in het reguliere aanbod van de HAN, zodat iedereen er gebruik van kan maken. Maar vooraleer dit werkelijkheid wordt…Het kost veel tijd en energie. Na een hele route kwamen we uit bij de Associate degree Social Work, een tweejarig deeltijdtraject voor mensen uit de praktijk. Zo komt het beste van twee werelden samen. Mooi ook om te zien hoe Siza en andere zorginstellingen uit ons netwerk mee hebben gewerkt aan dit integratieproces.”

Het ontwikkelen van de opleiding was een proces van vallen en opstaan, zegt ook Linda Heutink, manager Behandeling, kwaliteit en ontwikkeling bij Siza. Het is een intensief proces geweest. Het begint met elkaar leren kennen en begrijpen, want de HAN en Siza spreken ieder een andere taal. Wat is de definitie van leeruitkomsten bijvoorbeeld? Dat heeft tijd gevraagd. Maar er is altijd de wil geweest om de verschillen te overbruggen en het tot een succes te maken. Een open manier van communiceren was daarin wezenlijk.”

Leren denken vanuit de cliënt

De eerste groep Siza-studenten begon een kleine twee jaar geleden, terwijl de opleiding nog in ontwikkeling was. Eind februari van dit jaar hebben zij hun certificaat in ontvangst mogen nemen. In september start een tweede groep studenten.

“Ik heb anders leren denken,” gaf oud-student Els Rasing-Gieling als antwoord op de vraag wat ze vooral heeft geleerd. Els is een van de Siza-medewerkers die de opleiding succesvol heeft afgerond. “Het gaat eigenlijk om denken vanuit de cliënt, om zien wat hij of zij nodig heeft en hoe technologie daarbij kan ondersteunen. Om een voorbeeld te geven: een cliënt van mij is suikerpatiënt. Voorheen moest hij dagelijks zijn bloedwaarde prikken. Nu heeft hij een sensor om zijn arm die met regelmaat zijn bloedwaarde meet. Veel fijner dus!"

Linda Heutink kijkt met waardering naar het lef en de inzet van de eerste opleidingsgroep. “De mensen mogen vooral trots zijn op zichzelf. Ze hebben niet alleen de opleiding met goed resultaat afgerond, maar ze hebben ook een inspanning en bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de opleiding. Dit heeft geleid tot een opleiding die aansluit bij de praktijk, dat er beter aansluiting gevonden wordt bij (zorg)behoeften van de cliënt en de kwaliteit van leven wordt verhoogd met de toepassing van nieuwe technologieën.”

Vraag achter de vraag

Zorgmedewerkers leren om te gaan met technologie, maar vooral hoe ze ‘de vraag áchter de vraag’ moeten vinden. Wat is het werkelijke probleem voor deze cliënt? En hoe kan technologie deze cliënt helpen? Het gaat om het gericht toepassen van technologie die de echte vraag aanpakt.”

Dat gaat stapsgewijs, legt Jonathan van Deutekom uit: “Je begint met het achterhalen van de hulpvraag. Vervolgens onderzoek je welke oplossing wenselijk is en wat er qua technologie op de markt is. Dan bepaal je de keuze en betrek je het persoonlijke netwerk van de cliënt om de oplossing waar mogelijk te testen. De conclusies daaruit leiden tot besluitvorming waarna je de implementatie gaat voorbereiden. Op die manier vervul je je rol als technologisch ambassadeur binnen het netwerk.

Uitdaging

Technologie vindt volgens Jonathan al bij veel zorgorganisaties zijn weg naar de praktijk. “Denk aan de Tovertafel, hulprobot en knuffelzeehond. Het wordt aangeschaft, gebruikt en na verloop van tijd gebeurt er niks meer mee en belandt het in de kast. Mensen kennen het niet of vinden het lastig om er in het echte werkproces mee aan de slag te gaan. Je hebt personeel nodig dat technologie op de juiste wijze weet te introduceren en implementeren. En ervoor zorgen dat die kennis en de wil om er wat mee te doen in een zorgteam wordt ingebed. Dus: ambassadeurs gezocht!”

“Voor ons als opleider is dit samen met Siza een mooie uitdaging geweest. We willen de toenemende aandacht voor technologie in de zorg ook echt in het onderwijs toepassen en vanuit dit traject het huidige onderwijs beïnvloeden en verrijken. Een grotere groep studenten, docenten en professionals moeten meegenomen worden in dit gedachtegoed. iXperium Health heeft daar bijvoorbeeld een rol in. Nu mag de olievlek groter worden.”

Toekomst

Zowel projectleider Jonathan als Siza-manager Linda kijken met vertrouwen naar de toekomst: “Dankzij de samenwerking waarin vertrouwen op elkaars talent en kwaliteiten centraal stond, worden vanaf september 2019 grote groepen Sociaal Werkers in opleiding in staat gesteld in zorg en welzijn technologische innovatie te implementeren. Daarbij wordt de keuzemodule ‘Technologie in zorg en welzijn werkt’ ook aangeboden als minor in zowel deeltijd als voltijd onderwijs.”

Linda: “De eerste opleidingsgroep Smart Health bestond uit een gemêleerd gezelschap van arts, gedragsdeskundige, logopedist, ergotherapeut en fysiotherapeut, naast begeleiders en verpleegkundigen. Dat heeft echt voor nieuwe inzichten gezorgd. Behandelaren vormen een groep die een andere leervraag heeft dan begeleiders of verpleegkundigen. Met de ontwikkeling van de keuzemodule wordt daarop beter aansluiting gevonden. Ook behandelaren worden uitgenodigd zich in te schrijven voor de module ‘Technologie in zorg en welzijn werkt!’”