Samen gezond Sparkcentres: geïnspireerd samenwerken aan effectieve oplossingen

“We wilden meer contact met de praktijk, interprofessioneel leren en een betere samenwerking met de kennispartners. En waarom? Omdat we zien dat er op termijn een tekort aan de juiste diensten in zorg en welzijn is. En dan besef je ook: we moeten anders gaan nadenken over het onderwijs,” vertelt programmamanager Ivo Hendriks. “De Sparkcentres zitten bijna allemaal in een wijk, dus middenin in de samenleving. Iedere wijk heeft zijn eigen vraagstukken en daarmee heeft elk lab- en werkplaats zijn eigen lokale agenda. In Hatert wordt bijvoorbeeld ingezet op ontmoeting, en in Heumen is een actieplan eenzaamheid opgesteld. Een van de adviezen die uit ons onderzoek daar is voortgekomen is: ga werken met buurtverbinders.”

Werken en leren in de praktijk

Volgens wijkdocent Loes Vos-Strijbosch, die aan het Sparkcentre Thermion in Lent verbonden is, gaat het vooral om interprofessioneel werken: werken en leren in de praktijk. Het product, dus het onderzoek, staat niet vast. Het verloopt vloeiend. Studenten werken verder aan het onderzoek van studenten die hen voor zijn gegaan. Loes is enthousiast over de werkwijze in de Sparkcentres. “Het proces van leren en werken staat centraal. Het kan gaan om simpele dingen, zoals telefoneren. Voor sommige studenten is dat al heel wat, want hoe benader je mensen? Daarnaast leren ze wat ze kunnen bijdragen in de wijk. En dat kunnen ze meenemen naar de opleiding, en hun toekomst. Wel heeft iedere opleiding nu nog een andere benadering. We zouden graag willen dat alle studenten op dezelfde manier werken aan een opdracht in een Sparkcentre.”

iXperium Health

In het Sparkcentre iXperium Health aan de Kapittelweg in Nijmegen werken studenten, docenten, professionals en onderzoekers samen op het gebied van gezondheid en technologie. Programmamanager Maurice Magnée stond aan de wieg van dit innovatieve lab. “Na onderzoek kwamen we erachter dat we eigenlijk niet meer aan het opleiden waren voor de praktijk. In samenwerking met een aantal HAN-collega’s hebben we deze bevindingen voorgelegd aan de directie van de faculteit Gedrag, Gezondheid en Maatschappij. En met succes, want binnen ‘no time’ was het iXperium Health een feit. Het was tijd voor een inhaalslag. Dat werd door iedereen zo gevoeld. In krap twee jaar tijd hebben we dit lab opgezet.”

In het lab kunnen studenten en docenten op een actieve manier kennismaken en experimenteren met de nieuwste technische snufjes op het gebied van zorg en welzijn. Een voorbeeld is de Tovertafel, waarbij met lichtprojecties spelletjes op het tafelblad verschijnen. Ouderen met dementie of mensen met autisme beleven er plezier aan en hierdoor kunnen verzorgenden meer contact met hen krijgen. Maurice: “Eerstejaars studenten Social Work hebben in het iXperium Health met de Tovertafel gewerkt. Ze leren niet alleen wat er op de markt is, maar ook hoe je het kunt inzetten in de praktijk. De ouderejaars studenten kunnen daarop inhaken met vervolgonderzoek in de praktijk; werkt zo’n Tovertafel nu echt?” Ook wordt vanuit het iXperium Health onderzoek gedaan naar de rol en mogelijkheden van technologie in de zorg en welzijn. Met behulp van een aantal externe partners kunnen bestaande onderzoekslijnen worden gebundeld en uitgebreid. Hierbij werkt het iXperium Health samen met Siza, Pluryn, RIBW Nijmegen & Rivierenland en het Radboudumc.

Korte lijnen

Docenten van verschillende instituten van de faculteit Gedrag, Gezondheid en Maatschappij zetten zich in als ambassadeurs van het iXperium Health. Insteek van het ambassadeurschap is niet alleen de samenwerking tussen opleiding en werkveld te vergroten maar ook tussen de opleidingen zelf. Astrid Timman van de opleiding Creatieve Therapie is enthousiast: “Het werkt. We wisselen heel veel informatie en kennis met elkaar uit. De lijnen zijn kort. Naar elkaar, maar ook tussen de verschillende instituten.” “Je vult elkaar aan”, zegt Josien Caris van het instituut Verpleegkundige studies. “We willen allemaal graag samenwerken. Dat is ook nodig, want gezondheid is meer dan afwezigheid van ziekte. Het gaat om leefstijl, veiligheid, welbevinden en kwaliteit van leven.”

“Bij het iXperium Health willen we toe naar belevingsgericht onderwijs”, zegt Gerald van Koert van Sociaal Pedagogische Studies en hij wijst naar de VR-bril op het hoofd van ‘technische man’ Ralf Glaudemans. “Met deze nieuwe technologie kunnen studenten meemaken wat de ander meemaakt. Denk bijvoorbeeld aan mensen met een angststoornis. Dat kun je simuleren door met acteurs te werken, maar met de technologie, zoals de VR-bril kun je zelf ervaren hoe het is om met een bepaalde angst te leven.” De ambassadeurs krijgen veel vrijheid van de HAN. Ze mogen hun dag voor het iXperium Health volledig zelf invullen. “Ik word daar als docent erg gelukkig van”, zegt een enthousiaste Anne-Mieke Zaat van Social Work. “Het is goed voor de creativiteit en de samenwerking.”

Continuïteit in de toekomst

In de nabije toekomst is het de bedoeling dat docenten voor langere tijd verbonden blijven aan een Sparkcentre-locatie. Volgens programmamanager Ivo Hendrik is dat goed voor de continuïteit. “Op deze manier kunnen ze meerdere, opeenvolgende projecten en (afstudeer)onderzoeken begeleiden. Zo krijg je gedegen onderzoek. Eigenlijk willen we in de toekomst op iedere locatie structurele samenwerking met onze lectoraten. Lectoren zijn goed in het stellen van onderzoeksvragen en hebben ook de noodzakelijke expertise om te komen tot innovatie of verandering van de manier van werken van professionals. Daarnaast is de continuïteit van het aantal studenten natuurlijk van belang. Inzet is zo’n 25 tot 30 studenten per locatie, per semester.”

Hendriks kijkt met vertrouwen naar de toekomst: “Docenten werken met veel passie en plezier in de Sparkcentres. Het is betekenisvol. Wat is er nu mooier dan de methode in de praktijk te kunnen toepassen?”