Samen gezond Sparkcentre Spijkerkwartier: broedplaats voor vernieuwing

Elke woensdagochtend is het studentenoverleg in sparkcentre DAZO vaste prik. Zo’n 25 HAN-studenten schuiven aan om verslag te doen van de projecten die ze in de wijk opzetten, de vorderingen die ze daarbij maken, of de tegenslagen die ze ervaren. Dat doen ze onder de bezielende begeleiding van wijkdocenten Gertrude Kuyvenhoven (docent Verpleegkunde en ambassadeur focus Health van de HAN) en Linda Kamola (docent Social Work). Samen runnen ze met plezier het sparkcentre in het hart van het bekende Arnhemse Spijkerkwartier.

Rijke voedingsbodem

“Studenten van Social Work, Logopedie, Voeding en Diëtetiek, Ergotherapie, maar ook van Bouwkunde, Bedrijfskunde en Techniek; iedereen komt hier bijeen om in samenwerking met elkaar, de buurtbewoners en ondernemers interdisciplinair te leren en innoveren”, vertelt Gertrude. “Waarom juist deze wijk zich daarvoor leent? Het Spijkerkwartier is levendig, gemêleerd en actief. In totaal zijn er wel 30 verschillende bewonersgroepen, die zich bezighouden op het gebied van groen, eten, gezondheid en duurzaamheid. Die veelzijdigheid blijkt een uitstekende voedingsbodem voor een sparkcentre als dit.”

Docent Gertrude en haar collega Linda helpen elk semester een nieuwe groep studenten op weg. “We gaan met ze na wat er in de wijk al is of speelt. We koppelen hen aan bestaande projectlijnen als Spijkerouderen, Kindvriendelijke Wijk en Nieuwkomers. Of we wijzen hen op buurtinitiatieven zoals Boost, Spijkerzwam, DeBlauweWijkEconomie en BuurtGroenBedrijf. Net wat past. Wat de studenten vervolgens aan ideeën uitwerken of projecten ontwikkelen is aan hen. We bieden vooral een vrije experimenteerruimte.”

Wederkerig

Toch is het sparkcentre niet een plek om maar wat aan te modderen. “Klopt. De studenten hebben zich wel degelijk aan een paar spelregels te houden”, legt Gertrude uit. “Of eigenlijk: wijkregels. Die hangen hier groot op het bord in wijkcentrum DAZO. Om er een paar te noemen: studenten moeten zorgen dat ze leren in een interprofessionele leeromgeving. De projecten die ze bedenken, moeten aansluiten bij het ritme van de wijk. Er moet minstens één wijkbewoner bij het project betrokken zijn. Ook is het belangrijk dat er een bepaalde vorm van wederkerigheid in zit. Zodat de energie die wijkbewoners erin steken, terugvloeit naar de wijk. En het Spijkerkwartier er echt béter van wordt.”

Zo zijn er inmiddels circa 25 projecten van de grond gekomen. Het ene succesvoller dan het andere. Het mooiste vindt Gertrude de projecten waarin studenten hun natuurlijke nieuwsgierigheid volgen en over de grenzen van hun eigen vakgebied of zelfs hun opleiding heen kijken. Ze memoreert een project over de leefomgeving van de wijk. “Daarbij ontstond een verrassende kruisbestuiving tussen ‘onze’ studenten Social Work en studenten Management van de Leefomgeving, van hogeschool Van Hall Larenstein.”

Anders denken en doen

Ook haalt Gertrude een project in het verzorgingshuis aan, opgezet door Bahar Andar, tweedejaars student Verpleegkunde. “Door onderling gedoe tussen de bewoners was het koffie-uurtje in het verzorgingshuis afgeschaft”, vertelt Bahar. “Met studenten Ergotherapie en Social Work kwam ik op het idee om wekelijks op een vaste tijd met bewoners te gaan schilderen. Dat zagen we als een manier om de energie weer terug te krijgen in de groep en de mentale gezondheid van de ouderen te verbeteren. En het wérkte! Steeds meer ouderen meldden zich aan en volgden met plezier de sessies.”

“Het is een mooi voorbeeld van hoe studenten hier verder leren kijken dan hun neus lang is”, vertelt Gertrude. “Daar gaat het ons om. Waarom? Omdat je elkaar straks in de werkelijkheid – als (zorg- en welzijns)professionals – hard nodig hebt. We vinden het belangrijk om studenten al vroeg in het curriculum klaar te stomen voor die samenwerking. En hen te leren openstaan voor mensen die anders doen, denken of zijn dan jij.” Vooral op het dit laatste punt zetten studenten flinke stappen. Zeker in relatie tot focus Health van de HAN, waarbij het draait om het verkleinen van sociaal-economische gezondheidsverschillen.

Kansen vergroten

“In een wijk als deze wonen relatief veel mensen met een laag inkomen, lage opleiding en/of mensen die in eenzaamheid leven. Wil je helpen hun kansen te vergroten, dan is het belangrijk dat je je verdiept in hun leefwereld en écht contact maakt. Dat vraagt om een andere manier van kijken. Ikzelf heb ook moeten leren om niet meteen te denken in termen van zorg. Het gaat erom dat je ziet wat iemand (nog) wel kan en daarop aanhaakt,” aldus Gertrude Kuyvenhoven.

Daarin kan ondernemer Patrick Hoogenbosch zich helemaal vinden. Hij is het brein achter DeBlauweWijkEconomie, een initiatief van buurtbewoners die zich inzetten voor een duurzame woon-, werk- en leefomgeving. “Ik zie dat studenten uit de domeinen zorg en welzijn in het begin vaak in de zorgmodus schieten. Maar mensen willen niet aangesproken op wat ze niet kunnen, of niet goed doen. In het project Energietransitie focussen we met de HAN als partner op de mogelijkheden van de buurtbewoners. Op wat binnen hun bereik ligt. Op wat ze zélf kunnen doen. Weet je hen eenmaal te betrekken bij bijvoorbeeld het vergroenen van de wijk of oesterzwammen telen op koffiedik, dan werk je indirect aan hun welzijn.”

Bruggen slaan

“Vanuit het sparkcentre als thuisbasis weten we zo’n thema als energietransitie heel breed op te pakken”, vertelt Gertrude. “Er zijn studenten die focussen op techniek. Anderen richten zich op gedragsverandering. Wéér anderen halen persoonlijke verhalen op uit de wijk. Zo slaan we de brug tussen duurzame energie, zorg en welzijn. En helpen we studenten hun eigen visie en de scope van hun project te verrijken en verbreden.” Als dát geen mooie uitkomst van het sparkcentre is…