5. 2017: de HAN in beweging!

5.1. Gericht werken aan onze kwaliteitscultuur

We willen gericht werken aan onze kwaliteitscultuur, waarbij professionals governance centraal staat en waarbij professionele leergemeenschappen de spil in de driehoek onderwijs, onderzoek en werkveld vormen.

Realiseren van professionals governance en accountability

We streven naar professionals governance waarbij professionals, op alle niveaus, zelf verantwoordelijkheid hebben en nemen voor het ontwikkelen van (inhoudelijke onderwijs- en onderzoeks)kwaliteit en de daarbij passende cultuur en elkaar daarop ook beoordelen en aanspreken.

We willen de synergie tussen inhoudelijk en thematisch verwante opleidingen en lectoraten intensiveren. Op dit niveau kunnen we onze ambities voor het samenwerken in de driehoek onderwijs-onderzoek-werkveld het beste realiseren. Binnen de HAN sturen we op de beoogde veranderingen en de inspanningen die daarvoor nodig zijn. Ons management richt dit proces in en maakt ook deel uit van het veranderproces. Naast leiderschap van ons management gaat het ook om ontwikkel- en veranderbereidheid op het niveau van individuele medewerkers en teams.

Om professionals governance binnen de HAN verder in te laten dalen, hebben we een platform ingericht, de Ontwikkelgroep Professionals Governance, waarbinnen iedereen mee kan denken over en vorm kan geven aan hóe we professionals governance tot een eenduidig principe kunnen maken. Binnen dit platform wordt inmiddels druk gewerkt aan de betekenis van het begrip, het ophalen van best practices binnen de HAN en is er een start gemaakt met het creëren van een ambassadeursnetwerk met gelijkgestemden. Het doel van dit netwerk is om ervaringen met elkaar te delen, elkaar te helpen en inspiratie op te doen. Voor eind 2018 staat er een congres gepland.

Ontwikkeling persoonlijk, team- en organisatieleiderschap

Ook in het afgelopen half jaar hebben we gewerkt aan de verdere versterking en ontwikkeling van professionals governance. Dit doen we op verschillende niveaus, met zowel formele leerprogramma’s als samenwerking en uitwisseling in informele leeromgevingen, zoals netwerken en conferenties.

De professionalisering is gericht op persoonlijk leiderschap, team- en organisatieleiderschap en in toenemende mate op (zelfsturende) teams en ‘training on the job’. Daarbij gaat het niet om een eenmalige investering, maar om het creëren van een inspirerende, scheppende en lerende omgeving.

Zo hebben veertig teams de weg gevonden naar het Team Ontwikkelprogramma Samenwerken (TOPS), waarbij zij op maat ondersteund zijn bij hun ontwikkeling naar zelforganisatie. Honderd eerstelijns leidinggevenden hebben deelgenomen aan de leergang Leiderschapsontwikkeling 2020, een ontwikkeltraject voor collega’s die binnen onderwijs, onderzoek en ondersteuning gaan sturen op de beoogde veranderingen en de inspanningen die daarvoor nodig zijn. Inmiddels heeft dit traject een vervolg gekregen in de vorm van gefaciliteerde leerbijeenkomsten en is er in het najaar een nieuwe groep gestart.

Daarnaast participeert de HAN in het ontwerpen van leertrajecten tussen hogescholen onderling. Begin 2017 zijn de contouren geschetst voor een Leerkring Leiderschap; een aantal leidinggevenden van de HAN neemt sinds september hierin deel. Op deze wijze creëren we ook een inspirerende en lerende omgeving tússen hogescholen.

Professionals governance in relatie tot corporate governance

Professionals governance vereist inbedding in een passende corporate governance. Ook dit is in ontwikkeling. Zo is de verbinding tussen het strategisch beleid en ‘going concern’ versterkt door de inhoud en de functie van de kaderbrief in de planning en control van de HAN nader te expliciteren. De kaderbrief bevat de bestuurlijke prioriteiten en het financiële kader voor het volgende begrotingsjaar. Voor 2018 zijn de doelstellingen geconcretiseerd en de onderwerpen op de bestuurlijke beleidsagenda worden zichtbaar verbonden met de inhoud van deze kaderbrief. Dit helpt om de wederzijdse verwachtingen op elkaar af te stemmen en nut en noodzaak van beleid te verduidelijken tussen de verschillende lagen van de organisatie.

Professionals governance in relatie tot kwaliteitszorgsysteem

Professionals governance vereist ook een passend systeem van kwaliteitszorg; de wijze waarop we reflecteren op de kwaliteit van ons werk, hoe we kwaliteit waarnemen, dit beoordelen en daarop ingrijpen. Zo hebben we in de achterliggende periode geëxperimenteerd met een nieuwe manier van het auditen van opleidingen: de ‘waarderende audit’. De bedoeling van deze waarderende audit is om de betrokkenen in de opleiding echt eigenaar te laten zijn van de eigen analyse van de kwaliteit, sterktes en zwaktes, en bij de opleiding passende interventies.

Professionals governance in relatie tot specifieke thema’s

We ondersteunen de ontwikkeling van professionals governance in het onderwijs ook door belangrijke thema’s bestuurlijk te agenderen en een plek te geven in onze nieuwe manier van werken. Zo zijn er naar aanleiding van de analyse van de jaarverslagen 2015-2016 van de examencommissies en het verschijnen van het rapport ‘Zienderogen Vooruit’ (2017) vier HAN-brede prioriteiten ten aanzien van de toetsing in uitvoering genomen:

• versterken van het sturen op het cyclische samenspel van curriculumcommissie, opleidingscommissie en examencommissie;
• tempo en omvang van het scholen en certificeren voor de Basis- en Seniorkwalificaties Examinering (BKE en SKE) op peil houden en zorgdragen dat de seniorkwalificatie een goede positie krijgt in het team;
• voortzetten van de implementatie van het (branche)protocol Afstuderen en de bijgestelde HANdreiking toetsbeleid;
• voortvarende aanpak van fraude in al zijn facetten, juist ook digitaal.

Tweemaal per jaar worden de uitgevoerde acties en bereikte resultaten geïnventariseerd en geagendeerd in de lijn.

Compliant handelen heeft zowel betrekking op het voldoen aan formele wet- en regelgeving alsmede het naleven van het door de HAN vastgesteld beleid en de daaruit voortvloeiende bedrijfsprocessen, infrastructuur en gedragscriteria. In lijn hiermee zijn in 2017 verkennende gesprekken gevoerd met de faculteiten en het Service Bedrijf over de stand van zaken binnen de faculteiten en hoe we compliant handelen verder kunnen verbeteren.

Omdat de HAN veel waarde hecht aan transparantie en openheid in het afleggen van maatschappelijke verantwoording, zullen deze gesprekken in 2018 worden voorgezet binnen de instituten, opleidingen en service units. Een aantal externe instanties, zoals Belastingdienst, Onderwijsinspectie en NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie), zullen hierop hun toezicht gaan verscherpen. Daarnaast blijft de aandacht van de media voor de opvolging hiervan een belangrijk attentiepunt.

In deel II, Governance, vindt u bij het hoofdstuk Kwaliteitszorg meer over dit onderwerp.

5.2. Responsiviteit in onderwijs en onderzoek

We willen uitblinken in de kwaliteit, intensiteit en impact van de verbinding tussen onderwijs, onderzoek en werkveld, waarbij de student centraal staat. Onze medewerkers en studenten zullen daarom ontwikkelingen en vraagstukken in de beroepspraktijk moeten kunnen signaleren, uitdiepen, interpreteren en vertalen naar het onderwijs en onderzoek.

Docentkwaliteit op orde

De HAN zet maximaal in op het vergroten van de expertise en de verbreding van duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Daarom ligt onze focus op het verder flexibiliseren en wendbaar maken van de HAN en het vergroten van de vitaliteit, professionaliteit en mobiliteit van onze mensen. Om de talenten van onze medewerkers dynamischer in te zetten en mogelijke boventalligheidsfricties voor te zijn, richten we ons op het bevorderen van mobiliteit binnen de hogeschool, wordt er een strategisch personeelsplan ontwikkeld en versterken we het vakmanschap van onze medewerkers.

HAN Academy faciliteert het professionaliseringsproces. Door de fors toenemende vraag naar ondersteuning en de behoefte aan teamontwikkelings- en maatwerktrajecten is HAN Academy tegen de grenzen van haar capaciteit aangelopen. Daarom wordt geïnvesteerd in een beperkte uitbreiding ten behoeve van leiderschapsontwikkeling, het project Professionalisering Loopbaan Docenten en voor de uitbreiding van haar advies- en coördinatiecapaciteit.

Professionalisering Loopbaan Docenten

In het project Professionalisering Loopbaan Docenten (PLD) zijn leerinterventies ontworpen die docenten op basis- en seniorniveau specifieker kwalificeren voor een aantal belangrijke docentrollen. Voor deze rollen is ook leerwegonafhankelijke toetsing ontworpen. In 2017 is het project PLD afgerond. Een onderdeel van deze afronding was een globaal ontwerp van leerinterventies voor docenten op het gebied van studentbegeleiding bij de ontwikkeling van onderzoekend vermogen en het zelf doen van onderzoek in de rol van onderzoeksdocent.

Daarnaast is het traject Basis didactische bekwaamheid (BDB) (door)ontwikkeld. Dit professionaliseringstraject heeft als doel om beginnende docenten didactisch te bekwamen en te versterken in hun deskundigheid en rol. In de opzet van het traject is een sterke koppeling met de eigen dagelijkse onderwijspraktijk aangebracht.

De Basis- en Seniorkwalificaties Examinering (BKE-SKE) zijn onderdeel van dit professionaliserings-traject. Het past binnen het protocol dat door de Vereniging Hogescholen is ondertekend en wordt wederzijds erkend door de deelnemende hogescholen. Alle bij examinering betrokken HAN-medewerkers dienen uiterlijk 2022 ten minste BKE-gecertificeerd zijn, in totaal 2.435 medewerkers. In dit verslagjaar heeft 19% van deze medewerkers een BKE-certificaat behaald, waarbij van deze 453 medewerkers 92 medewerkers naast het BKE- ook het SKE-certificaat hebben gehaald. De monitoring van dit professionaliseringstraject geschiedt aan de hand van tussentijdse streefnormen. Naast de BKE- en SKE-gecertificeerden zijn er bovendien circa 30 medewerkers gestart met een ontwikkelingstraject voor BKE/SKE-assessoren.

Realiseren externe oriëntatie

Hoe meer we het werkveld betrekken bij ons onderwijs en onderzoek, hoe beter we in staat zijn deze te ontwikkelen en te innoveren binnen de context van veranderende beroepseisen in een veranderende arbeidsmarkt. Daarom willen we niet alleen concreet uitvoering geven aan de organisatie en activiteiten van onze samenwerking in de driehoek, maar ook een permanente feedbackloop ontwikkelen (responsiviteit).

De HAN wil zich onderscheiden op de kwaliteit, intensiteit en impact van de verbinding tussen onderwijs, onderzoek en werkveld. Vanuit die doelstelling onderhouden we veel verschillende netwerken en sluiten we met diverse partijen samenwerkingsovereenkomsten over de bijdrage van de HAN aan met name human capital-vraagstukken en de innovatie van de beroepspraktijk. Deze verbindingen vinden vooral plaats op het niveau van instituten en opleidingen, lectoraten en onze centres of expertise (CoE’s).

Centres of expertise

In Nederland krijgen de centres of expertise (CoE) van hogescholen steeds meer aanzien als een actiegericht samenwerkingsverband waarin onderwijs, onderzoek en werkveld in onderlinge samenhang worden ontwikkeld. Meerdere CoE’s van de HAN scoren landelijk goed.

Landelijk erkende CoE's zijn SEECE, ACE, Kennis DC Logistiek en het HAN Biocentre. Ook de centers of expertise Leren met ICT, Krachtige Kernen en Sneller Herstel worden voortgezet, en zijn nu bezig met de uitvoering van hun meerjarenprogramma 2016-2020.

Samenwerken in de driehoek

Er zijn veel initiatieven waarin de driehoek onderwijs, onderzoek en werkveld bij elkaar komt, zoals lokale sparkcentres en leerwerkplaatsen, innovatiewerkplaatsen, living labs en innovatiehubs. Het streven is dit jaar om zes samenwerkingen te formaliseren binnen het sparkcentre-concept, waarvan Leertuin Dukenburg en Sparkcentre Wijchen inmiddels officieel zijn gestart. Ook wil de HAN in diverse wijken in de regio 'leertuinen' realiseren, waarin onderwijs, onderzoek, werkveld én de wijk geïntegreerd worden. In het Gezondheidscentrum Lindenholt in Nijmegen wordt hard gewerkt aan de opzet van zo’n leertuin. Lindenholt is een wijk waar huisartsen veel welzijnsproblematiek zien.

In maart zijn diverse HAN-opleidingen in co-creatie met Siza, een Gelderse zorg- en dienstverleningsgroep voor gehandicapten, gestart met de in-company-opleiding Smart Health. Deze opleiding richt zich op begeleiders en behandelaren van Siza, die in teams gaan werken. Smart Health sluit aan bij de vernieuwing van Het Dorp van Siza en leidt op tot ‘de zorgmedewerker van de toekomst’.

Op het terrein van economie en ondernemerschap werkt de Faculteit Economie en Management van de HAN aan de Gelderse Zaak, een onafhankelijk steunpunt waarin studenten en een ervaren ondernemer aan de slag gaan met vraagstukken op financieel, organisatorisch of commercieel gebied. In het Centrum voor Circulaire Economie voor Bedrijven en Bedrijventerreinen werken bedrijven, overheden en studenten samen aan verduurzaming van bedrijfsterreinen en individuele ondernemingen. Het Innovatielab Duurzame Elektrische Energie is een fysieke werkplek waar studenten van verschillende opleidingen samenwerken aan innovatieve opdrachten uit het bedrijfsleven.

Permanente feedbackloop met de omgeving

Samen met studenten, docenten, ondersteuners en deskundigen uit de praktijk wordt veelvuldig gereflecteerd op de ontwikkeling van de hogeschool en de samenwerking in de driehoek onderwijs, onderzoek en werkveld. Dit reflecteren gebeurt onder andere bij de interne opleidingsaudits, en opleidings- en onderzoeksvisitaties.

Convenanten en samenwerkingsovereenkomsten

De HAN en het Radboudumc gaan samenwerken om interprofessional education verder van de grond te krijgen. Hierbij leren professionals in opleiding van twee of meer disciplines met, over en van elkaar. Dit betekent in de praktijk, bijvoorbeeld, dat een geneeskundestudent samen leert met een verpleegkundige in opleiding bij de HAN.


De HAN en EIFFEL, dienstverlener van juridische, financiële en procesmatige zaken, slaan als grote werkgevers in de regio Arnhem-Nijmegen de handen ineen om bedrijven te leren met het bestaande aantal medewerkers méér te bereiken. Op 30 maart werd een samenwerkingsovereenkomst getekend. EIFFEL en het HAN Lean-Quick Response Manufacturing Centrum gaan bedrijven en organisaties ondersteunen, vanuit specialistische kennis over continu verbeteren in combinatie met een topsportmentaliteit.

De HAN en hogeschool Van Hall Larenstein hebben in februari de samenwerking bekrachtigd die voorziet in een gedeeld Lectoraat Sustainable River Management. Het lectoraat richt zich op het toepasbaar maken van duurzaam rivierbeheer en ontwikkelt de daarbij behorende, interdisciplinaire, competenties voor professionals in het werkveld.

De HAN is met haar opleidingen tot beeldende therapeut, dans-, drama-, muziek- en psychomotorisch therapeut sinds april aangesloten bij de KenVaK, een nieuwe landelijke coöperatie voor Kennisontwikkeling Vaktherapieën. Het doel is het vermeerderen van kennis over vaktherapie én het ten goede laten komen daarvan aan de kwaliteit van het onderwijs en het professioneel handelen in de praktijk.

De HAN gaat, als medeondertekenaar van de Intentieverklaring City Deal Kennis Maken, samenwerken met de gemeente Nijmegen en de Radboud Universiteit. In City Deals worden concrete samenwerkingsafspraken tussen steden, Rijk, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties verankerd, leidend tot innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken en/of maatregelen om het economisch ecosysteem van de stedelijke regio(’s) te versterken.

Ondersteuning van het samenwerken in de driehoek

Onze faculteiten, Service Bedrijf en Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (CvVO) leveren diverse vormen van ondersteuning om het samenwerken in de driehoek onderwijs, onderzoek en werkveld mogelijk te maken en in kwalitatief opzicht te verbeteren. Een aantal voorbeelden:

• De HAN loopt voorop met haar Ethische Adviescommissie Onderzoek. Deze commissie ondersteunt (student)onderzoekers binnen de Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij met het ethisch en juridisch verantwoord uitvoeren van onderzoek volgens de daarvoor vastgestelde wetten en codes van goed gedrag.
• In april is de On the Roadmap to Open Science gelanceerd, ten behoeve van de vindbaarheid, bruikbaarheid en houdbaarheid van kennis. De roadmap geeft inzicht in het proces waarlangs de HAN open science vormgeeft. Via het weblog Wij zijn Open Science wordt de zoektocht met alle potentiële geïnteresseerden gedeeld.
• Om kansrijke initiatieven verder te helpen naar implementatie, heeft het CvVO Best 2 Practice opgezet. Het gaat om bijvoorbeeld onderzoeksresultaten van lectoren, maar ook om producten of diensten van broedplaatsen. Ondersteuning kan worden geboden bij bescherming van eigendom, zoeken van partners en financieringen en het uitwerken van business cases. In de verslagperiode zijn circa 30 projecten begeleid. Voor ondersteuning van studenten die een bedrijf hebben of willen opstarten, heeft het CvVO het studentondernemersnetwerk Young In Business (YIB) gestart.
• Het project Gelderland valoriseert! (GV) liep van 2012 tot en met 2017. GV is een samenwerking tussen de HAN (als penvoerder) met ArtEZ, de Radboud Universiteit, Kiemt, Oost NL, VHL, de Rabobank en de provincie. In de projectperiode zijn er ruim 1750 leads geweest en werden er ongeveer 180 startups ondersteund bij de start en groei van hun bedrijf. Van deze groep hebben er veertig een lening van gemiddeld € 80.000,- ontvangen.
• Bij studenten en alumni stijgt de interesse voor subsidievouchers voor de start van een bedrijf. Vanuit Gelderland valoriseert! zijn er tot eind 2017 in totaal 71 vouchers voor studenten en net afgestudeerden verstrekt. In het voorjaar hebben twee bedrijven, Volta Energy en Solarize, die door HAN-studenten Werktuigbouw gestart zijn, ieder een subsidie van € 50.000,- ontvangen. Voor startups heeft GV weer de Startup Accelerator Gelderland georganiseerd; een kort, intensief traject waarin startups worden getraind en gecoacht op hun businessplan. GV onderzoekt de mogelijkheden van een vervolgprogramma om startups te blijven ondersteunen. Dit project zal waarschijnlijk in het voorjaar van 2018 starten onder de naam ORION (OndernemersRoute naar Innovatie, Ondernemerschap en Netwerken).

Flexibilisering van ons onderwijs

We hebben de laatste jaren hard gewerkt om de wensen van studenten en werkveld te vertalen naar ons onderwijs. Hierdoor kunnen we ervoor zorgen dat al onze studenten meer zeggenschap en regie over de invulling van hun opleiding krijgen en dat onze opleidingen qua inhoud en duur beter aansluiten op de wensen uit het werkveld.

Onderwijs werkend lerenden

De ontwikkeling en vernieuwing van het onderwijs voor werkend lerenden blijft onverkort een prioriteit. Het onderwijs voor werkend lerenden wordt specifiek op deze doelgroep georganiseerd, waardoor focus en slagkracht toenemen en ruimte ontstaat voor nieuwe modellen. We richten ons op professionals die zich willen scholen met het doel een Associate degree, een Bachelor degree of een Master degree te behalen.

Deeltijd

Afgelopen jaar is er hard gewerkt aan de verdere ontwikkeling van de nieuwe, gemodulariseerde opzet van ons deeltijdonderwijs, met daarin een afgewogen combinatie van contactonderwijs, online leren en leren op de werkplek. Gepersonaliseerd flexibel en vraaggestuurd onderwijs op basis van leeruitkomsten staat voorop. We nemen met het merendeel van onze deeltijd- en duale opleidingen deel aan de experimenten in wet- en regelgeving van het ministerie van OCW. Hiervoor hebben we een subsidie van € 2 miljoen toegekend gekregen. Met een eigen bijdrage van € 7,5 miljoen investeren we nu en in de komende jaren fors in onderwijs voor werkenden. Het is een mooi voorbeeld van de tripartiete samenwerking tussen werkveld, medewerkers en studenten.

Bovenop de in september 2016 gestarte 26 bacheloropleidingen in het experiment flexibilisering zijn in mei nog eens 26 opleidingen gestart, de zogenaamde ‘tweede tranche’. Per september 2017 participeren nu 52 deeltijdse en duale opleidingsvarianten van de HAN in het experiment leeruitkomsten. In mei hebben we een aparte aanvraag gedaan voor de masteropleidingen. Ook deze aanvraag is positief beoordeeld. Per september participeren vier masteropleidingen in het experiment leeruitkomsten.

Het College van Bestuur heeft vastgesteld dat de organisatie én financiering van het deeltijdprogramma meer duidelijkheid behoeven. Op grond van analyse zijn er vier belangrijke aanbevelingen: vanuit de lijn is er meer sturing op het programma noodzakelijk; de verbinding tussen dit programma en de strategische koers van de HAN moet verbeterd worden; de veranderkundige implementatiekracht van het programmateam moet versterkt worden en er moet worden voorzien in de behoefte aan meer helderheid over de financiën. Eind december zijn de genomen maatregelen effectief gebleken. Er is inmiddels sprake van een inhoudelijk goede en procesmatig soepel functionerende nieuwe aanpak, een belangrijke voorwaarde voor een succesvol vervolg van de vernieuwing van het deeltijdonderwijs van de HAN in de komende tijd.

We mogen dus concluderen dat (de revitalisering van) het deeltijdonderwijs een succes is. De studenttevredenheid is gestegen van 63,8% in 2014 naar 73,8% in 2017 en de beoogde instroomambitie voor 2017 van 2.011 studenten is met 2.096 ruim gerealiseerd. Deze instroom is vooral diplomagericht. De HAN is momenteel een van de grootste aanbieders als het gaat om de deelname aan de door OCW geëntameerde experimenten flexibilisering en vraagfinanciering. Samen met het werkveld ontwikkelen we steeds meer maatwerktrajecten voor specifieke doelgroepen.

Een uitgebreide verantwoording over de voortgang van het experiment leeruitkomsten wordt in het eerste kwartaal van 2018 toegestuurd naar OCW. Dit conform de richtlijnen die door OCW aan de verantwoording over dit experiment zijn opgesteld.

Masters

In 2017 is er veel gebeurd met betrekking tot het masterportfolio. We hebben besloten om drie opleidingen af te bouwen (zie De HAN in Kaart – Onderwijsaanbod). Twee masters van andere hogescholen worden in samenwerking met de HAN in onze regio aangeboden en per 2018 toegevoegd aan ons masterportfolio. Ook zijn we gestart met de ontwikkeling van drie nieuwe HAN-masters. Daarnaast werken we aan meerdere bekostigingsaanvragen van tot nu toe onbekostigde masters en het realiseren van de doorstroom vanuit de bachelor bij voornamelijk de educatieve masters. Wij hopen hiermee de instroom en belangstelling verder te verhogen.

De stijging in de instroom (zie De HAN in Kaart – Studenten) in september 2017 is een eerste indicatie dat we op de goede weg zijn, waarbij deze stijging vooral voor rekening komt van de bekostigde masters. Bij de onbekostigde masters is de instroom stabiel gebleven.

In de Keuzegids masters 2017 zijn twee masteropleidingen aangemerkt als Topopleiding (Advanced Nursing Practice en Molecular Life Sciences). De algehele studententevredenheid in de NSE is met een gemiddelde waardering van 78% gelijk gebleven ten opzichte van 2016.

Twee technische masters worden sinds september 2017 bekostigd. Vanaf september 2018 wordt ook de masteropleiding Sport- en Beweeginnovatie bekostigd aangeboden. Voor twee andere opleidingen is een bekostigingsaanvraag in voorbereiding. Als deze aanvragen ook worden gehonoreerd, resteren er op termijn nog maar twee masteropleidingen die onbekostigd zijn (Management en Innovatie in maatschappelijke organisaties en Musculoskeletale Revalidatie).

Vier masteropleidingen nemen deel aan het deeltijdexperiment leeruitkomsten. Dit houdt in dat zij vanaf het studiejaar 2017-2018 30 European Credit Transfer System (ECTS) van het onderwijs leerwegonafhankelijk hebben ingericht en in 2018-2019 ook de rest van de opleiding. De modulaire inrichting maakt het mogelijk om studenten meer maatwerk te bieden. Hiermee beogen we de drempel voor het starten met een masteropleiding te verlagen.

Associate degrees

In totaal biedt de HAN 14 Associate degree-programma’s aan (zie HAN in Kaart – Onderwijsaanbod). Gezien de externe ontwikkelingen zal het HAN-beleid aangaande de positie van het AD-onderwijs in relatie tot het hele opleidingsportfolio herijkt worden. Conform de landelijke werkagenda mbo-hbo en de ambities in ons instellingsplan, werkt de HAN samen met ROC’s, andere hogescholen en werkgevers in de regio in het initiëren, doorontwikkelen of afbouwen van AD’s. Uitgangspunt hierbij is de vraag vanuit het werkveld om duurzame aanpassingen in de vorm van een AD.

De primaire doelgroep zijn werkenden met een mbo-niveau-4-diploma. Niet-werkenden met een mbo-niveau-4-diploma of een andere hbo-startkwalificatie vormen een secundaire doelgroep. De keuze voor de vorm van de AD (voltijd, deeltijd of duaal) en didactiek volgt deze prioritering. Passend bij de ambities van een university of applied sciences als de HAN worden aan AD’ers passende eisen gesteld wat betreft het onderzoekend vermogen. Daarnaast biedt de HAN afgestudeerden van de AD’s aansluitingsmogelijkheden op verwante bacheloropleidingen en, indien mogelijk, worden AD-opleidingen flexibel samengesteld. Hiermee draagt de HAN bij aan de landelijke en regionale inspanningen om de arbeidsmarktrelevantie van de AD-kwalificatie zichtbaar te maken via aansprekende onderwijsvormgeving en uitstroomprofielen.

Minoren en excellentieprogramma’s

De minoren en excellentieprogramma’s zijn bij uitstek onderwijseenheden waar sprake is van een intensieve betrokkenheid van het werkveld en onderzoek via centres of expertise en kenniscentra. Hiermee geven we concreet vorm aan de samenwerking in de driehoek en aan de profilering van onze hogeschool.

Minoren

Vanuit de instituten biedt de HAN minoren aan. Een groot aantal minoren is ook voor externe studenten toegankelijk. Er ontstaan steeds meer initiatieven om de minoren een passende plek te geven in de driehoek, bijvoorbeeld in innovatiehubs en sparkcentra. Bij de Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij is er een initiatief ontstaan om een pilot met verschillende minoren op te zetten om deze samenwerking in de driehoek in 2018 te professionaliseren en te institutionaliseren.

In het studiejaar 2016-2017 is het minorportfolio doorgelicht en is onderzocht hoe de ondersteunende processen voor het minoronderwijs beter gestroomlijnd kunnen worden. Dit is gebeurd op basis van twee gescheiden trajecten. Het eerste traject was de driejaarlijkse check minorportfolio, waar een aantal aanbevelingen uit voortkwam:

• Met behulp van een leantraject is de informatieverstrekking over minoren aan studenten aangepast. Dit heeft geleid tot een flinke efficiëntiewinst en meer flexibiliteit voor betrokkenen uit het onderwijs.
• Het centrale logistieke proces wordt nu gecoördineerd vanuit de Service Unit Studentzaken en niet langer vanuit de Service Unit Onderwijs & Onderzoek. Hierdoor is er minder afstemming nodig en kan de logistieke ondersteuning voor de minoren beter ingebed worden in de ‘reguliere’ ondersteuningstaken van Studentzaken.

In het tweede traject is naar aanleiding van onderzoek een plan van aanpak Minorenproces tot stand gekomen, dat zal resulteren in essentiële verbeteringen. Vanuit de onderwijsorganisatie is er een instituutsdirecteur aangezocht, die als actor optreedt om de uitkomsten van beide trajecten verder te brengen en waar nodig met elkaar te verbinden.

Excellentieprogramma’s

De HAN heeft diverse trajecten voor studenten die meer willen en kunnen. Er zijn honoursprogramma’s en talentenprogramma’s (beide extracurriculair) en speciale opleidingstrajecten voor excellente studenten. Daarnaast zijn er verschillende opleidingen die meer verdiepende trajecten aanbieden voor een specifieke (opleidings)doelgroep.

In 2017 vonden er intern gesprekken plaats over de ambities van de opleidingen en de wensen van de HAN als geheel. De ambitie is uitgesproken dat alle studenten van de HAN de mogelijkheid moeten hebben tot het volgen van een excellentieprogramma. Op dit moment is die mogelijkheid er voor ongeveer 75%, waarbij vooral bij techniekopleidingen studenten nog niet allemaal toegang hebben tot een honours- of talentenprogramma. Dit heeft geresulteerd in deze acties:

• In 2018 worden ‘peer-audits’ opgestart om de huidige programma’s te evalueren en de kwaliteit van de huidige programma’s optimaal te borgen. Het streven is om bij minimaal vijf honoursprogramma’s een audit uit te voeren.
• De excellentie-adviescommissie zet haar werk voort en adviseert, borgt en doet voorstellen voor beleid.
• De HAN-brede visie op talentontwikkeling wordt in 2018 geactualiseerd en sluit aan bij landelijke ontwikkelingen op dit gebied.

5.3. Maatschappelijke innovaties en samenwerking

Kwalitatief hoogstaande meerwaarde van ons onderzoek en valorisatie voor ons onderwijs en onze omgeving betekenen, naast versterking van kwaliteit in de breedte, verdere inhoudelijke prioritering door zwaartepuntvorming op de thema’s Health, Smart Region en Sustainable Energy & Environment.

Onderzoek gecentreerd rond zwaartepunten

We organiseren ons onderzoek in toenemende mate rondom de drie HAN-zwaartepunten Sustainable Energy & Environment (SEE), Health en Smart Region. Het gaat dan om het aanbrengen van focus en massa in de inhoudelijke programmering van ons onderzoek en onderwijs. Dit doen we in interactie met het werkveld. Daarmee geven we richting aan de samenwerking in de driehoek en dragen we in hoge mate bij aan onze positie in het grotere kennisecosysteem waar de HAN deel van uitmaakt.

De zwaartepunten leveren een bijdrage aan ons HAN-profiel boven op het aanbod als brede hogeschool, waarbij we (bachelor- en master)onderwijs en onderzoek gelijkwaardig en nauw met elkaar verweven.

Om de zwaartepuntvorming te versnellen, is op ieder zwaartepunt een programmamanager geworven, die het proces naar inhoudelijke agendavorming en samenwerken in netwerken zal regisseren. Voor het zwaartepunt Sustainable Energy & Environment is dat dr. Christien Lokman, lector Biodiscovery en voor Smart Region is dat dr. ir. René Bakker, lector Networked Applications. De werving voor het programmamanagement Health is eind 2017 in de afrondende fase.

Icoonprojecten

Een groot aantal opleidingen, kenniscentra, centres of expertise, innovatienetwerken en partnerbedrijven en -instellingen zijn op verschillende manieren met een of meer zwaartepunten verbonden. Deze grote betrokkenheid maakt duidelijk dat de zwaartepunten ook nadrukkelijk in onze omgeving erkenning krijgen. Onder andere door het instellen van zogeheten icoonprojecten, met financiële ondersteuning van de HAN, geven we een impuls aan de verdere ontwikkeling en externe profilering van de zwaartepunten. Deze icoonprojecten zijn in 2016 van start gegaan:

Hier kunt u lezen hoe studenten, docenten en werkveldpartners onze icoonprojecten (hebben) ervaren.

Review icoonprojecten

Uit een tussentijdse review van de icoonprojecten in het voorjaar van 2017 bleek dat succesvolle samenwerking drijft op goede (onderzoeks)vragen, duurzame partnerschappen en vertrouwen. In- en externe deelnemers aan de inspirerende icoonprojecten geven aan dat het werken in en aan ‘echte’ projecten heel motiverend werkt. De multidisciplinaire samenwerking heeft geleid tot mooie cross-overs, waarbij inzicht ontstaat in elkaars methodieken, inzichten en oplossingen. Icoonprojecten blijken heel geschikt te zijn voor het betrekken van studenten uit verschillende jaargangen en disciplines. Knelpunten zijn er ook: het werken over de grenzen heen geeft logistieke problemen die overwonnen moeten worden.

Omdat er op verschillende niveaus wederkerig wordt samengewerkt, met diverse stakeholders in diverse netwerken, is voor de verbinding op lange termijn een goed relatiemanagementsysteem onontbeerlijk. De ontwikkeling van dit systeem is al gaande en maakt deel uit van onze meerjarige investeringsagenda. De meerwaarde om na de projectperiode door te gaan wordt duidelijk gevoeld.

Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap

Ons Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (CvVO) speelt een belangrijke rol in de maatschappelijke innovatie en samenwerking. Het centrum bundelt alle kennis en ervaring op het gebied van ondernemen en ondernemerschap als onderdeel van het HAN-curriculum, als kennisbenutting door bedrijven en instellingen en voor het bouwen van allianties en het verzilveren van subsidiekansen. Vanuit dit centrum worden tal van ondernemende samenwerkingsverbanden georganiseerd, zoals innovatiehubs, HAN Young in Business en het project Gelderland valoriseert!. Op die manier verstevigt het CvVO de positie van de HAN in de regio. Voorbeelden hiervan zijn Innovate, InScience, de City Deals, Startup Delta, de samenwerking met de gemeenten Arnhem en Nijmegen, de provincie en de Economic Board. Het CvVO participeert ook in de kernteams van de zwaartepunten van de HAN.

In 2017 hebben 262 studenten een van de CvVO-minoren gevolgd (Ondernemen, Ondernemen en innoveren of Adviseren). Voor studenten die al een bedrijf hebben en voor studenten die zich willen oriënteren, zijn in het najaar de geactualiseerde minoren De Zakenreis en De Ontdekkingsreis van start gegaan. Samen met hogescholen Saxion en Windesheim biedt het CvVO ook de nieuwe minor Familiebedrijven aan voor studenten die het bedrijf van de ouders eventueel zouden willen voortzetten. In 2017 hebben weer circa 40 teams van diverse opleidingen een Student Company gevolgd.

5.4. Student gezien, herkend en gehoord

Een van de belangrijkste doelstellingen van de HAN is dat iedere student zich in zijn gehele studieloopbaan herkend, gezien en gehoord voelt. De kwaliteit en impact van ons onderwijs zijn in hoge mate afhankelijk van de mate waarin de studenten betrokken zijn bij het onderwijs, de mate waarin er een basis is voor activering en commitment en de mate waarin we erin slagen ons onderwijs te personaliseren. De basis hiervoor is de relatie tussen de docent/onderzoeker en de student.


Studentbegeleiding

Binnen de hele hogeschool staat interactie tussen student en docent hoog op de agenda. Het is een belangrijke motor voor het realiseren van de door ons gewenste kwaliteitscultuur.

Vanaf 2016 zijn er onder de noemer Student Performance Coaching (SPC) middelen beschikbaar gesteld aan het onderwijs voor de intensivering van de studentbegeleiding en om het studiesucces aan de HAN te bevorderen. Deze middelen maken deel uit van de voorinvesteringen op de inzet van de studievoorschotmiddelen van OCW, die vanaf 2018 geleidelijk vrijvallen voor de verbetering van de kwaliteit van het hoger onderwijs.

De besteding van deze gelden is in het najaar van 2017 geëvalueerd. Nagenoeg alle voorgenomen interventies zijn uitgevoerd. Daarbij gaat het om interventies gericht op (extra) begeleiding, curriculum (herontwerp), toetsing & beoordeling, student als partner, scholing van docenten en interprofessioneel werken (in teams met eigenaarschap). Hoewel het effect van de interventies gemonitord wordt op basis van (rendements)cijfers en kwalitatieve gesprekken met de betrokkenen docenten en studenten, blijkt het vooralsnog moeilijk te zijn om harde uitspraken te doen over de effectiviteit van de interventies. De interventies worden namelijk vaak in combinatie met andere veranderingen in de opleidingen uitgevoerd en zijn sterk contextafhankelijk. Daarbij is er meer tijd nodig om de effecten te kunnen waarnemen, ook omdat een aantal interventies betrekking heeft op het veranderen van cultuur en gedrag binnen de opleiding. De SPC-gelden worden in 2018 gecontinueerd. De facultaire plannen voor 2018 zijn bijgesteld op basis van de ervaringen en resultaten in 2017. Dit dan vooral in relatie tot de overige maatregelen die opleidingen nemen om het studiesucces en het welbevinden van de student te vergroten.

In opdracht van het College van Bestuur en de faculteitsdirecteuren wordt vanuit het netwerk HAN Studiesucces een vernieuwde visie op studentbegeleiding ontwikkeld. Deze visie helpt de opleidingen handen en voeten te geven aan de versterking van de studentbegeleiding. Hierbij zullen ook de conclusies en aanbevelingen uit het onderzoek Studeren met een ondersteuningsbehoefte binnen de HAN (2017) nadrukkelijk een plek krijgen.

Samenwerking ten behoeve van succesvolle doorstroom vanuit vo en mbo

In 2017 is er een grote stap gezet in de verdere professionalisering van de samenwerking tussen instellingen voor voortgezet, middelbaar beroeps- en hoger onderwijs op het gebied van succesvolle doorstroom naar het hoger onderwijs. Op basis van ministeriële subsidie voor vier jaar heeft de HAN een Regionaal Ambitieplan 2018-2022 geschreven, waarin kritische succesfactoren voor bovengenoemde samenwerking zijn verwoord en waaraan een conceptactieplan is gekoppeld. Het plan is afgestemd met de partners in de regio, zoals de 70 leden van het Platform VO/HO Arnhem-Nijmegen en de RxH-partners binnen de mbo-hbo-samenwerking (Van Hall Larenstein en 7 ROC’s). Leidende sleutelbegrippen in deze samenwerking zijn ‘partnerschap’, ‘ken je regio’, ‘student als partner’ en ‘monitoren van ervaringen’. In alle activiteiten, tot en met het niveau van regie en stuurgroep, zullen ook leerlingen en studenten mede verantwoordelijkheid dragen voor de inhoud, vorm en kwaliteit, en denktanks van professionals en leerlingen/studenten (apart en samen) zullen leiden tot nieuwe experimenten en daarmee tot nieuwe inzichten. De uitvoering van het Regionaal Ambitieplan zal in de komende vier jaar worden verantwoord aan en gedeeld met de regionale partners en het ministerie van OCW.

HAN Studiesucces

Het doel van het netwerk HAN Studiesucces is om de expertise op het gebied van studentbegeleiding zo dicht mogelijk bij het primaire proces te krijgen om op die manier studentenwelzijn te bevorderen en studievertraging en -uitval te verminderen en voorkomen. HAN Studiesucces bestaat uit een netwerk van tweedelijnsstudie- en studentenbegeleiders, zoals studentenpsychologen en -decanen, studiewisselpunten, Studentenkerk, Taalkamer, vertrouwenspersonen, ombudsman en training en coaching.

HAN Studiesucces informeert studenten bij (specifieke) vragen over studie, studievoortgang, studie- of persoonlijke problemen, zodat ze snel en adequaat geholpen kunnen worden. Voor studieloopbaanbegeleiders (SLB’ers) en docenten maakt dit netwerk een juiste doorverwijzing mogelijk en het geeft managers en bestuurders de juiste en actuele informatie over trends, ontwikkelingen en issues rondom studentbegeleiding. Externe betrokkenen, zoals ouders/verzorgers en docenten/decanen van scholen voor vo, worden goed geïnformeerd over de manier waarop de HAN acteert in (specifieke) situaties rondom studentbegeleiding.

HAN Studiesucces in 2017

• Om de kwaliteit van onze studentbegeleiding te kunnen blijven waarborgen, heeft het netwerk in 2017 in opdracht van het College van Bestuur een HAN-brede visie geformuleerd om tot een standaardisering van een aantal belangrijke uitgangspunten/onderdelen van studentbegeleiding te komen. Parallel aan het project Studentbegeleiding HAN opereert een werkgroep Studeren met een ondersteuningsbehoefte aan de doorontwikkeling van beleid en aanbod voor studenten met een ondersteuningsbehoefte.
• De werkgroep Kwaliteit heeft alle onderdelen die met kwaliteit in en rond het netwerk te maken hebben in kaart gebracht (zoals effectmeting, borging en optimalisering van aanbod) en is inmiddels begonnen aan een eerste analyse.
• Voor studenten heeft HAN Studiesucces alle informatie met betrekking tot tweedelijnsbegeleiding op één plaats digitaal overzichtelijk bij elkaar gebracht: HAN Insite. Ook voor studieadviseurs, -loopbaanbegeleiders en studentbegeleiders is de informatie op deze wijze gebundeld. De afstemming binnen het netwerk is verbeterd en versterkt door middel van netwerkbijeenkomsten en werkgroepactiviteiten. Tegelijkertijd zijn er communicatiemiddelen ontwikkeld om HAN Studiesucces en de verschillende expertgroepen onder de aandacht te brengen. Zo staat HAN Studiesucces op de open dagen van de HAN, verzorgt het bijeenkomsten voor senior SLB’ers en SLB-teams en onderhoudt het contacten met externe partners (hogescholen, universiteiten, diverse landelijke expertnetwerken en onderzoek).
• Bij het ontwikkelen en uitvoeren van activiteiten rond studentbegeleiding zijn studenten zowel structureel als incidenteel betrokken. Met het betrekken van de studenten bij de ontwikkeling van activiteiten/beleid doen we recht aan een belangrijk onderdeel uit het instellingsplan en de kaderbrief De student als partner.
• In april 2018 organiseert HAN Studiesucces in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Studievaardigheden in april 2018 een event Do we care: multidisciplinair samenwerken voor studentenwelzijn in het hoger onderwijs.

Studentendecanen

Circa een op de tien HAN-studenten doet jaarlijks een beroep op onze studentendecanen. De vragen van deze studenten, evenals die van de studiebegeleiders van de opleidingen, hebben vooral betrekking op financiële kwesties en wet- en regelgeving. Op HAN-niveau is het Studentendecanaat actief betrokken geweest bij HAN Studiesucces, bij de ondersteuning van vluchtelingenstudenten en bij de advisering inzake privacywetgeving en digitale archivering.

Binnen het team van studentendecanen is er aandacht geweest voor een standaard voor de taakverdeling en voor een online-afsprakensysteem. De invulling van de taak Coördinatie studeren met een ondersteuningsbehoefte heeft voorbereiding gevraagd, omdat deze vanaf 2018 onderdeel zal zijn van het takenpakket van het Studentendecanaat.

Studeren met een ondersteuningsbehoefte

April 2017 is het in 2016 gestarte onderzoek naar de ondersteuningsmogelijkheden voor studenten bij hun studie en voorbereidingen op de arbeidsmarkt afgesloten. De conclusies en aanbevelingen uit dit onderzoek zijn besproken met en geaccordeerd door het College van Bestuur. Het netwerk HAN Studiesucces zal de nieuwe beleidskaders implementeren. De digitale informatie is geoptimaliseerd. Daarnaast hebben we tijdens de voorlichtingsdagen in Nijmegen en Arnhem bewust ruimte gecreëerd voor toekomstige studenten met een ondersteuningsbehoefte, waardoor 27 mensen informatie hebben kunnen opvragen.

De dyslexiesoftwarepakketten Kurzweil en ReadSpeaker zijn geactualiseerd en door een andere licentietoewijzing is het gebruiksgemak toegenomen. Hierdoor kan er met name tijdens tentamens efficiënter met deze programma’s gewerkt worden. Verder is de samenwerking met de Radboud Universiteit, Handicap & Studie, jongerenplatform Jimmy’s, Hogeschool Rotterdam, met diverse lectoraten van de HAN en met studentpsychologen en -decanen geïntensiveerd, wat heeft geleid tot meer en betere afstemming.

Realiseren grote studentbetrokkenheid

In het licht van onze kwaliteitscultuur en de ambitie om kritische, reflectieve professionals af te leveren, zien wij binnen de HAN de student graag als partner in elk aspect van ons onderwijs en onderzoek en actief vertegenwoordigd in alle relevante gremia.

Studentvertegenwoordiging

De inbreng van studenten is essentieel om beter onderwijs te ontwikkelen en te geven. Dit uitgangspunt heeft ook een procedurele dimensie. Dan gaat het om het realiseren van een actieve vertegenwoordiging van studenten in alle relevante gremia, waaronder die van de medezeggenschap. Dit heeft ertoe geleid dat het College van Bestuur de toegang tot het Profileringsfonds heeft verruimd voor studenten die een bestuursfunctie vervullen.

Door de invoering van de Wet versterking bestuurskracht functioneren opleidingscommissies voortaan als medezeggenschapsorgaan op het niveau van de opleiding. Hierdoor hebben de opleidingscommissies meer instemmingsrechten gekregen betreffende het OER en een wettelijk informatie- en initiatiefrecht. Deze wettelijk doorgevoerde veranderingen hebben ervoor gezorgd dat opleidingscommissies ook recht op ondersteuning hebben. In het kader van professionalisering is er daarom in samenspraak met de medezeggenschap een nieuw scholingsprogramma ontwikkeld dat via HAN Academy wordt uitgevoerd. Diverse opleidingscommissies weten de weg al goed te vinden voor een training op maat.

Vorig jaar september is de Dag van de medezeggenschap georganiseerd, waarbij deelnemers hebben kennisgemaakt met nieuwe taken, zoals het versterken van hun rol als ‘partner’ en de verbinding tussen verschillende medezeggenschapsorganen binnen de HAN.

Student als partner

Binnen de HAN blijven de ontwikkelingen op het gebied van Student als partner zich aandienen. Bij het managementteam van de Faculteit Educatie zijn bijvoorbeeld studentadviseurs aangesteld en bij de opleiding Pedagogiek organiseert het ‘SaP’, zoals Student als Partner daar heet, goedbezochte themabijeenkomsten. Binnen het pilotproject Deltastroom van de opleiding Fysiotherapie is partnerschap tussen studenten en docenten zelfs geïntegreerd in de dagelijkse onderwijspraktijk. Het thema keert ook steeds vaker terug bij bijvoorbeeld aansluitingsactiviteiten maar ook bij afstudeeropdrachten. Een memorabel moment was de publicatie van het opiniestuk ‘Without emotions, never a partnership’ in het internationale online tijdschrift IJSaP (International Journal for Students as Partners). Het artikel is geschreven door twee studenten en twee medewerkers van de HAN, te weten Tara Hermsen, Thomas Kuiper, Frits Roelofs en Joost van Wijchen.

5.5. Kritische en reflectieve professionals

Om te bereiken dat onze afgestudeerden kritische, reflectieve professionals en wereldburgers worden, krijgt ons onderwijs meer aandacht voor een 21ste-eeuwse interpretatie van Bildung, namelijk ondernemen, samenwerken, communiceren, kritisch en creatief denken, morele dilemma’s herkennen, afgewogen risico’s durven nemen en integer handelen.

Bildung

De toegevoegde waarde van een brede persoonlijke ontwikkeling van onze studenten voor zowel hun toekomstig beroep en als burger wordt steeds belangrijker. Het thema Bildung – het pedagogische en didactische hart van het onderwijs – wordt zowel binnen de opleidingen als de organisatie steeds meer expliciet en zichtbaar. Toch is aandacht voor persoonlijke vorming nog niet vanzelfsprekend. Het vermogen om werkelijk ruimte te maken voor Bildung in het curriculum blijkt nauw verbonden te zijn aan de professionaliteit van docenten en het werk- en leerklimaat in een opleiding. De in 2017 opgerichte kerngroep Bildung (bestaande uit twee docenten van elke faculteit) stimuleert om die reden de dialoog, ondersteunt bottom-up initiatieven en adviseert op verzoek opleidingen bij onderwijsvernieuwing met betrekking tot meer Bildung. In 2017 waren er vier netwerkbijeenkomsten voor docenten en studenten waarin kennis werd gedeeld en (nieuwe) initiatieven werden besproken.

Daarnaast is de kerngroep begonnen om een aantal opleidingen op maat te ondersteunen met het concretiseren van Bildung in het onderwijs, te weten Fiscaal Recht & Financieel Service Management, Instituut voor Leraar en School & Pabo, Fysio Delta Stroom en Built Environment. De resultaten hiervan worden in een symposium in juni 2018 gedeeld en besproken. Het is de bedoeling om uit deze (best) practices te leren en het geleerde in te zetten in andere opleidingen.

Ook buiten de curricula om vindt Bildung steeds meer haar plek. Voorbeelden zijn de masterclasses Meeting of Minds, Etalagebijeenkomsten en Theatercolleges. Verder onderzocht de kerngroep mogelijkheden voor een eigen HAN Bildungsacademie. In het kader hiervan ondersteunt de groep de prille geboorte van de Bildungsacademie Nijmegen, een initiatief van en door studenten van de HAN, de Radboud Universiteit en het ROC Nijmegen.

Internationale oriëntatie

Aandacht voor de internationale en multiculturele praktijk is ook een bestanddeel voor de opleiding van onze studenten tot wereldburger. In december 2016 is de Strategische Agenda Internationalisering 2016-2020 vastgesteld. We zien internationalisering niet als een apart programma maar pakken het ‘comprehensive’ op; dwars door al onze onderwijs- en onderzoeksactiviteiten heen en in verbinding met de eraan gerelateerde ondersteuningsprocessen, zoals ICT, marketing en HR. In 2017 is er al een aantal doelstellingen van deze agenda gerealiseerd:

• Er is een diversiteitsplan aangenomen, gericht op het werken aan een cultureel meer diverse samenstelling van het HAN-personeel, om daarmee een betere afspiegeling te worden van de diverse samenleving om ons heen.
• Op 11 april hebben meer dan 200 HAN-medewerkers deelgenomen aan de HAN-brede conferentie Let’s go international!. Gastsprekers Freddy Weima (directeur Nuffic), Bert Zoetbrood (CEO DEKRA) en documentairemaakster Sunny Bergman spraken over het belang van internationalisering en diversiteit. Tientallen HAN-medewerkers verzorgden workshops.
• HAN Academy heeft het thema internationalisering in haar cursusaanbod opgenomen met nieuwe trainingen over interculturele communicatie in de klas, een joint programme development en internationalisering van het curriculum.
• In juni 2017 heeft de eerste groep van 17 vluchtelingen van het HAN Taal- en Schakeljaar (TSJ) het diploma behaald; een deel van hen is inmiddels doorgestroomd naar een studie bij de HAN. Inmiddels is een tweede groep begonnen in Arnhem en start in februari 2018 voor het eerst ook een TSJ-groep in Nijmegen. HAN en UAF (Stichting Studie en werk voor hoger opgeleide vluchtelingen) hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend om de vluchtelingenstudenten nog beter en intensiever te kunnen begeleiden. Daarnaast is er een HAN-breed beleid aangenomen om toelatingscriteria voor vluchtelingenstudenten vast te stellen en om de ondersteuning vanuit HAN Studiesucces voor deze groep te professionaliseren.
• Het nieuwe HAN Excellence and Holland Scholarship Programme (HESP) is in 2017 van start gegaan met 57 beurstoekenningen aan niet-Europese studenten.
• In 2017 is de ontwikkeling van een nieuwe Engelstalige website (HAN English) van start gegaan, gekoppeld aan de ontwikkeling van de nieuwe Nederlandse HAN-website.

(Voor meer informatie over onze internationaliseringsontwikkelingen zie ook De HAN in Kaart – Internationaal.)

5.6. Geoptimaliseerde bedrijfsvoering

We kijken kritisch naar onze bedrijfsvoering met een traject gericht op het direct reduceren van (onnodige) kosten en lasten. Hiermee willen we geld, middelen en inzet vrijmaken voor het primair proces en het vergroten van de investeringsruimte.

Kostenbewustzijn en efficiency

Om binnen vier jaar tot de gewenste uniforme en daarmee efficiëntere bedrijfsvoering te komen, is gekozen voor de volgende vier interventielijnen:

Optimaliseren bedrijfstijd

In het strategisch huisvestingsplan is gekozen voor het efficiënter omgaan met de bestaande huisvesting. Door het afstoten van de locaties Dromedarisstraat, Vossenlaan, Berg- en Dalseweg en de portocabins bij Applied Sciences ontstond de vraag hoe we het komend studiejaar de stijgende studentenpopulatie in Nijmegen moesten huisvesten. Na een inventarisatie van de meest voor de hand liggende mogelijkheden, is ervoor gekozen om de bedrijfstijd vooralsnog niet HAN-breed uit te breiden (naar de avond) maar eerst de bezetting en benutting van de lokalen te optimaliseren.

Om de studenten in het studiejaar 2017-2018 te kunnen huisvesten, zijn diverse aanpassingen van bestaande ruimten uitgevoerd. De hiermee samenhangende investeringen zijn opgenomen in de meerjarenraming van het strategisch huisvestingsplan van de HAN. Ook is er in dit kader een renovatieplan voor het pand aan de Groenewoudseweg opgesteld en uitgevoerd. Teneinde de effectiviteit van de verdeling en de roostering ervan te bepalen, is voor periode 1 en 2 van de studiejaren 2016-2017 en 2017-2018 voor elk gebouw afzonderlijk de bezettingsgraad van de geroosterde lokalen bepaald. Het resultaat per faculteit is te vinden in deze tabel:

Uit dit onderzoek kan worden afgeleid dat bij drie van de vier faculteiten een bezettingsgraad voor periode 1 wordt behaald van boven de 70%; bij Techniek is dat in periode 2 van 2017-2018 ook het geval.

Effectieve besteding van beschikbare middelen (meerjarige investeringsagenda)

Eind mei heeft het College van Bestuur, conform de in het instellingsplan vastgelegde ambities, de strategische meerjarige investeringsagenda 2017-2020 vastgesteld. Naast de inzet van middelen op het gebied van huisvesting betreft het investeringen in de ondersteunende beleidsvelden ICT, HR en marketing. Uitgangspunt is dat de investeringen in de ondersteunende activiteiten een heldere return on investment moeten hebben. Het gaat daarbij zowel om de bijdrage van de investeringen aan de kwaliteitsverbetering van de inhoudelijke resultaten als om een efficiënte bedrijfsvoering. De inzet van de investeringen gebeurt op basis van separate besluitvorming in het College.

De uitvoering van de investeringsagenda is in de gehele HAN-organisatie breed geland. Door vertraging van het vaststellen van de formele agenda, konden de projecten pas vanaf mei 2017 starten. Verder riep het expliciteren van ambities naar concrete doelstellingen veel discussie op in het middenmanagement. Ook vraagt de uitvoering veel capaciteit, zowel wat betreft de inzet in de projecten als voor de verandercapaciteit in het primair proces.

De voortgang ligt in handen van een drietal programmamanagers die elk één van de drie programmalijnen bewaken: Informatie & interactie, Onderwijslogistiek en Bedrijfsvoering. Kijken we naar de strategische doelstelling en de onderliggende projecten die nu voldoende zijn uitgewerkt, dan ontstaat buiten huisvesting dit beeld:

Informatie & Interactie

• OnderwijsOnline. De totstandkoming van één distributieomgeving voor de HAN. Het betreft de laatste HAN-organisatieonderdelen FEM en GGM (gereed in 2018).
• Verdere ontwikkeling van de nieuwe digitale leer- en werkomgeving (van start gegaan).
• Het verbeteren van de ondersteuning via onderzoekregistratie en onderzoekmanagementsysteem middels een pilot met behulp van Metis (van start gegaan).
• Verdere informatieontsluiting in een te ontwikkelen presentatielaag, waarbinnen onder andere studenten-apps/HAN4me, het vernieuwen van het bibliotheeksysteem en van www.han.nl (beide in ontwikkeling) een plek kunnen krijgen. In dit kader is het aantal vraagpunten teruggedrongen van vijf naar twee (nu campus)vraagpunten.
• De HAN Studiecentra richten zich met hun inhoudelijke expertise op het begeleiden en uitvoeren van literatuuronderzoek en het beschikbaar stellen van de benodigde randvoorwaarden om onderzoek goed te kunnen uitvoeren. Denk hierbij aan inhoudelijke trainingen rondom het gebruik en beheer van bronnen en het faciliteren van digitale omgevingen die het onderzoek binnen de HAN ondersteunen, zoals de HAN repository.

Onderwijslogistiek

• Implementatie van de laatste delen van de inzetplanning en budgetmonitoring via Xedule (begin 2018 gereed).
• De implementatie van het roosteren met behulp van Xedule waardoor er een basisinfrastructuur ontstaat voor het geïntegreerd plannen van inzet en roosteren (een pilot bij GGM is goed verlopen). Er is hierbij tevens een uniform en effectiever surveillantenbeleid ontwikkeld voor de gehele HAN.
• Het verbeteren van de bezetting en benutting van de onderwijsgebouwen met behulp van een ruimtemanagementsysteem (in voorbereiding).
• Het verbeteren van de tentamenorganisatie (in voorbereiding).
• De totstandkoming van één digitale onderwijscatalogus (in voorbereiding).

Bedrijfsvoering

• De Hydra-projecten op het gebied van gegevensmanagement (in voorbereiding).
• Het contracteren van een zakelijk reisbureau (in voorbereiding).
• De implementatie van Algemene Verordening Gegevensbescherming en een SURF-audit gericht op een periodieke beoordeling over de informatiebeveiliging (wordt in april 2018 afgerond).
• Archivering.
• Vervanging van het financieel systeem (implementatie in 2020).
• Implementatie van een CRM-systeem (fase 1 die zich richtte op de werving van studenten en stage-administratie is in december 2017 afgerond. In fase 2 kan de beheerorganisatie groeien naar het gewenste model en krijgt de ‘vereniging van eigenaren’ zijn beslag).

Standaardisatie van systemen

Op basis van het instellingsplan is op het gebied van ICT het Meerjarenplan Informatiebeleid ontwikkeld. Het fundament van dit inmiddels vastgestelde plan is een indeling van de digitale voorzieningen van de HAN in een basisinfrastructuur (HAN-breed in gebruik, zonder alternatief), een keuze-infrastructuur (HAN-breed in gebruik, maar wel met keuze uit enkele mogelijkheden), een vrije ruimte (specifiek in gebruik bij bijvoorbeeld één opleiding) en een HAN-brede overeenstemming over deze indeling.

Vanuit dat fundament wordt ingezet op vijf terreinen, uitgewerkt in een projectportfolio voor vier jaar:

• We personaliseren zowel voor de student als voor de medewerker de digitale informatie.
• We verbeteren de digitale ondersteuning van de onderwijs- en onderzoeklogistiek.
• We optimaliseren de gegevenshuishouding.
• Vanwege functionele, technische of contractuele redenen vervangen we een aantal systemen.
• Ten slotte professionaliseren we studenten en medewerkers op digitaal terrein.

In 2017 is het volgende gerealiseerd:

• Met inbreng van een groot aantal docenten, studenten en anderen is een visie op de Digitale Leer- en Werkomgeving (DLWO) opgesteld, die zeer positief is ontvangen en de basis vormt voor (het realiseren van) het programma DLWO.
• Eerder dan verwacht blijkt het mogelijk om van twee distributieomgevingen van onderwijsmateriaal terug te gaan naar één omgeving; OnderwijsOnline. De andere omgeving, study.han.nl, wordt uit productie genomen. In 2017 zijn de voorbereidingen gestart. De overgang wordt in het najaar van 2018 afgerond.
• Het project HAN Elektronisch Bestellen (HEB) is succesvol afgerond in die zin dat het systeem Proquro HAN-breed functioneert. De nazorgfase is verlengd tot medio 2018 om het percentage bestellingen dat via HEB verloopt te verhogen.
• Met ingang van 1 oktober 2017 wordt de inzet van personeel binnen de gehele HAN gepland met behulp van de applicatie Xedule, met een aantoonbare verbetering van de efficiëntie.
• De vernieuwing van de HAN-website is al een eind op streek en zal in 2018 technisch afgerond worden. De vulling van de vernieuwde website zal pas in 2019 gereed zijn.
• In nauw overleg met de Radboud Universiteit is de implementatie van het onderzoekinformatiesysteem van de RU voorbereid. Deze start in 2018 met een pilot bij enkele lectoraten.

Terugdringen administratieve lasten in het onderwijs en onderzoek

Een vierde interventielijn gericht op efficiënter werken binnen de HAN is het terugdringen van de administratieve last in het onderwijs en onderzoek. Dat gebeurt door het Service Bedrijf zelf. Er is een logistiek team samengesteld om de vraagstukken die er bij de Service Unit Studentzaken zijn, multidisciplinair aan te pakken. Hierbij wordt bij elk vraagstuk de juiste balans gezocht tussen studeerbaarheid, doceerbaarheid, organiseerbaarheid en betaalbaarheid. Het terugdringen van deze last is echter vooral aan het onderwijs en onderzoek zelf, waarbij het Service Bedrijf ondersteunt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij:

• het tot stand komen van een eenvoudiger kader OER;
• een eenvoudigere onderwijseenhedenbeschrijving;
• het kiezen van een andere insteek in de audits, van beoordelend naar waarderend.

Ook het Service Bedrijf zelf is efficiënter gaan werken door of in samenhang met het onderwijs:

• de studiecontracten zijn beter op orde;
• door digitale incasso van de machtigingen is het eerder inzichtelijk welke studenten aan de betalingsverplichtingen hebben voldaan;
• door de studiekeuzecheck (SKC) te integreren in het aanmeldproces is het mogelijk geworden de uitnodiging voor de SKC automatisch te verzenden;
• door het beter nakomen van deadlines inzake de toelaatbaarheid worden veel vragen over de toelaatbaarheid voorkomen;
• centrale ondersteuning van OnderwijsOnline in plaats van decentrale ondersteuning van Scholar;
• Selfservice Planon, waarbij iedere medewerker meteen zelf ruimte kan reserveren.

Diensten en systemen ondersteunen onze ambities

HR

In de eerste helft van 2017 is, in lijn met de besluitvorming over de meerjarige investeringsagenda van de HAN, de capaciteit van HAN Academy uitgebreid, zodat HAN Academy in de groeiende professionaliseringsvraag op maat kan adviseren en ondersteunen. Daarnaast is fors ingezet op het bevorderen van HAN-brede mobiliteit, om enerzijds talenten van mensen breder in te zetten en anderzijds een dreigend boventalligheidsprobleem af te wenden. Ultimo 2017 kunnen we stellen dat we zijn geslaagd in het versterken van het bewustzijn van het mobiliteitsbelang en dat de eerste resultaten in de vorm van personele verplaatsingen via de Matchingstafel zijn gerealiseerd. In de loop van 2018 zullen we onze op mobiliteitsbevordering gerichte activiteiten verder uitbouwen door een passende infrastructuur in te richten, een HAN-breed strategisch personeelsplan op te stellen en dat te gebruiken voor gerichte interventies om zowel kwalitatieve als kwantitatieve frictie op te lossen. Sinds het najaar zijn we met de Belastingdienst in gesprek over een traject dat leidt tot horizontaal toezicht.

Huisvesting

In 2017 is het strategisch huisvestingsplan goedgekeurd door de Raad van Toezicht en heeft ook de Medezeggenschapraad ingestemd. In lijn met dit plan is het afgelopen jaar met veel energie gewerkt aan – vooralsnog – het laatste nieuwbouwproject: de nieuwbouw voor het Instituut Sport- en Bewegingsstudies (ISBS). In dat kader is al in 2016 besloten dat het bestaande Radboud Universiteitsgebouw Gymnasion zou worden uitgebreid. Deze uitbreiding is versneld uitgevoerd en het resultaat kon daardoor al in augustus van 2017 naar ieders volle tevredenheid worden opgeleverd.

Toelichting

Het Instituut Sport- en Bewegingsstudies (ISBS) is vanaf het studiejaar 2017-2018 geherhuisvest in het Gymnasion-gebouw van de Radboud Universiteit. De voormalige parkeergarage is verbouwd tot onderwijsgebouw. Bij de ingebruikname waren er diverse klimaatklachten die inmiddels nagenoeg alle zijn verholpen. De financiële afronding van het project dient nog plaats te vinden. Er is nog discussie over enkele meerwerkopgaven, die bij een negatieve beoordeling tot een overschrijding van ca. € 50.000 op het budget kunnen leiden. Na verwachting wordt dit in het 1e kwartaal van 2018 afgehandeld, zodat hierna de definitieve financiële afhandeling met betrekking tot de huurovereenkomst kan plaats vinden.

HAN Master Programma’s (HMP) en het Instituut Zakelijke Dienstverlening (IZD) zijn in verband met het van rechtswege aflopen van het huurcontract in juli van het gebouw aan de Berg en Dalseweg verhuisd naar de Groenewoudseweg. Dit pand is volgens het renovatieplan en het programma van eisen van de gebruikers in lijn met de kaders van het strategisch huisvestingsplan gerenoveerd. Na ingebruikname zijn er nog enkele aanvullende gebruikerswensen naar voren gekomen, die binnen budget worden uitgevoerd. Aan de achterzijde van het gebouw zijn op eigen terrein 80 extra parkeerplaatsen gerealiseerd die, gezien de doorlooptijd van het vergunningentraject, met bezwaartermijn in januari 2018 worden opgeleverd.

Door een herverdeling van lokalen voor studiejaar 2017-2018 werd het mogelijk de toename van het aantal studenten te huisvesten op de aanwezige meters, waarbij de huurlocaties Vossenlaan en Bruningweg konden worden afgestoten. Door nauw en efficiënt overleg met het onderwijs is deze aanpassing binnen begroting gerealiseerd.

Budget en risico’s

De investeringen voor de projecten zijn opgenomen in de meerjarenraming van het strategisch huisvestingsplan. Voor wat betreft Herhuisvesting ISBS is de begrote post onvoorzien uitgeput door met name veel tegenvallers in bestaande situaties en omissies in het bestek. De financiële afhandeling van het meer- en minderwerk kan leiden tot een overschrijding op het budget.

ICT

2017 is een overgangsjaar in die zin dat de projecten die dateren van vóór het HAN Instellingsplan 2016-2020 afgerond worden en dat projecten die opgenomen zijn in de uit het instellingsplan voortkomende meerjarige investeringsagenda van start gaan. Voor elk in deze agenda opgenomen projectvoorstel wordt er een projectplan ter besluitvorming voorgelegd aan het College van Bestuur. In de verslagperiode is over drie projecten (positief) besloten (zie de tabel hierna).

Toelichting

In september 2017 is de begroting voor het project Inzetplanning en Budgetmonitoring verhoogd naar € 485.000. Dit met name in verband met inzet van externe ondersteuning in de implementatie en inzet van extra capaciteit ten behoeve van kennisdeling. In december is bovendien besloten om de doorlooptijd van het project te verlengen tot zomer 2018, om zo meer nazorg te kunnen bieden aan die faculteiten en het Service Bedrijf die met ingang van 1 februari in productie zijn gegaan.

Over de overige in het overzicht vermelde projecten zijn geen bijzonderheden te vermelden. Uitvoering verloopt volgens planning.

Marketing

Onze visie en ambitie vragen om een cultuur waarin de kernwaarden – innoveren, ontwikkelen, vertrouwen, samenwerken en waarderen – nog meer centraal komen te staan. Om deze ontwikkeling te ondersteunen is een flankerend marketingpositioneringstraject gewenst. Eind 2016 is een ontwerpteam aan de slag gegaan met deze opdracht. Dit ontwerpteam bestond uit vertegenwoordigers vanuit de hele HAN en werd ondersteund door een team van HR-, marketing- en communicatieprofessionals.

Het proces is begeleid door een daarin gespecialiseerd bureau. Gedurende de periode van totstandkoming zijn medewerkers, werkveldrelaties en (aankomend) studenten nadrukkelijk betrokken geweest bij de keuzes die er gemaakt zijn om te komen tot een advies. Tevens is er actief gebruikgemaakt van de aanwezige kennis onder docenten en studenten van de minor Branding. Dit alles heeft geresulteerd in een advies aan het College van Bestuur voor een nieuwe positionering voor de HAN en bijpassende huisstijl. Het College van Bestuur zal hierover begin 2018 besluiten.

De nieuw geformuleerde (flankerende) positionering zal de basis vormen voor het ontwikkelen van alle interne en externe communicatie van de HAN. Het vormt het kompas voor al het handelen in en vanuit de organisatie en is daarmee ondersteunend aan de ontwikkeling die de HAN doormaakt.

5.7. 2017: de beweging langs de meetlat

Resultaatsindicatoren

Vijf indicatoren fungeren als ultieme graadmeters voor het effect van onze inspanningen op de performance van onze hogeschool op de domeinen onderwijs, onderzoek, student, medewerker en werkveld:

Inhoudelijk sluiten deze indicatoren aan op de wijze die in het hbo gebruikelijk is om de performance van een hogeschool te indiceren. De indicatoren geven zicht op de structurele beweging van de instelling, waarbij ingezoomd kan worden op de beweging van de afzonderlijke organisatieonderdelen.

Het percentage opleidingen dat op standaard 4 met een goed beoordeeld wordt, laat na een stijgende trend dit jaar een daling zien. Dit heeft deels te maken met nieuwe en gewijzigde oordelen en deels ook met verschil in systematiek ten opzichte van vorig jaar. 
De algemene beweging richting ‘goed’ kenmerkt zich vooral door:

• een goede inhoudelijke profilering met aandacht voor onderzoek en voor de samenwerking tussen werkveld en lectoraten op standaard 1;
• krachtige leeromgevingen met een heldere onderzoekslijn, die invulling geven aan kwaliteitscultuur op standaard 2;
• een degelijk toetsprogramma, variatie in toetsvormen, functioneren examencommissie en doorwerking BKE en SKE op standaard 3;
• en daarmee uiteindelijk voor het werkveld relevante en bruikbare afstudeeropdrachten die zorgen dat afgestudeerden van toegevoegde waarde zijn op de arbeidsmarkt op standaard 4.

Afgelopen verslagjaar is er één externe evaluatie uitgevoerd voor een onderzoekseenheid.
Deze onderzoekseenheid kreeg het oordeel voldoende voor standaard 3 en het oordeel goed voor standaard 4.

Uit het landelijke tevredenheidsonderzoek onder studenten blijkt dat onze studenten in het algemeen zeer tevreden zijn over hun opleiding aan de HAN. Van hen zegt 76% echt tevreden te zijn, slechts 4% is ontevreden over de opleiding. Dit stabiliseert zich sinds 2015. De informatievoorziening en studieroosters hebben extra aandacht gekregen na de vorige Nationale Studenten Enquête. Het lijkt erop dat we wat dit aangaat een goede weg zijn ingeslagen. Vooral de roostering wordt hoger gewaardeerd.

En wanneer onze alumni vanuit hun huidige werkplek terugkijken naar de HAN (werkveldindicator), geven ze aan dat ze goed zijn voorbereid op hun professionele loopbaan.

Het gemiddeld percentage behaalde studiepunten per student per studiejaar is een in 2016 nieuwe door de HAN ontwikkelde indicator. We willen hiermee kijken naar de actuele studievoortgang (studietempo) in plaats van het studierendement achteraf (voorheen diplomarendement). We willen namelijk zien hoeveel procent van de studenten op schema ligt. We streven ernaar dat dit percentage de komende jaren substantieel zal toenemen. Deze waarde ligt over 2016-2017 gelijk aan het studiejaar 2015-2016. Van de ontwikkeling van het studiesucces vinden we dat deze traag verloopt. We blijven onverkort inzetten op het verhogen van het studiesucces, onder andere door flink te investeren in studiebegeleiding. (Zie ook paragraaf 5.4 Student gezien, herkend en gehoord – Studentbegeleiding.)

In 2017 is er een nieuw onderzoek naar medewerkerstevredenheid uitgevoerd. Van de medewerkers geeft 78% te kennen tevreden te zijn over het werken aan de HAN.

Daarbij is het ziekteverzuim over 2017 gestegen (van 4,10% in 2016 naar 4,80% in 2017). De krimpsituatie uit 2017, de ervaren werkdruk en de vraagstukken rondom de organisatie-inrichting zouden mogelijke redenen hiervoor kunnen zijn. Binnen de HAN besteden we veel aandacht aan het terugdringen van het verzuim en hebben we zowel preventief als curatief interventies ingezet.

Elsevier en Keuzegids

We behouden een stevige middenpositie met iets meer beneden- dan bovengemiddelde opleidingen, waarbij we het ene jaar wat hoger en het andere jaar wat lager scoren. Voor het verbeteren van onze positie in de Keuzegids is het van belang dat de studenttevredenheid toeneemt en vooral het studiesucces fors verbetert. We dienen niet alleen te kijken naar hoge of lage beoordelingen, maar zeker ook naar de beweging in de beoordelingen. Extra aandacht verdient het portfolio op het terrein van economie en management met betrekking tot de studenttevredenheid. Bij de Faculteit Educatie is vooral het studiesucces een punt van aandacht.

In de Elsevier komt de HAN uit op de 7e plaats. Dit komt mede doordat in deze ranking meer instellingen worden meegenomen en andere gegevens gebruikt om de opleidingsrankings op te stellen.